De navel van je veulen

Nieuw leven op stal maakt iedereen dolenthousiast. We schreven eerder al over de geboorte van het veulen maar aan het begin van het dekseizoen willen we graag nog even de nadruk leggen over de verzorging van de navel. Dat doen we samen met Filip Vandenberghe van dierenkliniek De Bosdreef.

Eerste zorg voor de navel

Normaal gezien breekt de navel na de geboorte uit zichzelf af wanneer de merrie op staat. Mocht hij niet spontaan afbreken kan men deze manueel breken op ongeveer 2cm van de buik. Op deze dunne plaats breekt hij natuurlijk door. Door de navelstreng boven en onder deze plaats vast te houden en hem voorzichtig op te draaien en gelijktijdig te trekken, breekt hij meestal door op de juiste plaats. Het is niet aan te raden van deze door te knippen, want dan kan hij overmatig bloeden.

Indien de merrie vroegtijdig recht staat of de navel voortijdig afbreekt, kan hij erg beginnen bloeden, waardoor het veulen snel bloed verliest. Dan contacteert men best zo spoedig mogelijk een dierenarts en tracht men ondertussen de navel af te binden met een schone schoenveter of indien beschikbaar een navelklem. Deze dienen echter tijdig verwijderd te worden, om infectie te voorkomen

De navel van een pasgeboren veulen dient men te beschouwen als een verse wonde, die bijgevolg de nodige reiniging, ontsmetting en tetanus-preventie nodig heeft. Om problemen te vermijden is het aangeraden om de navel 2maal daags te ontsmetten met een verdunde jood of chlorhexidine-oplossing. Joodtinctuur wordt best vermeden omdat dit zo irriterend is dat het weefsel afsterft en daardoor gevoelig wordt voor het binnentreden van infectie. Indien de merrie goed gevaccineerd is en het veulen voldoende biest gedronken heeft, is hij normaal voldoende beschermd tegen tetanos (klem), toch kan een extra immunisatie met antiserum nooit kwaad.

Om problemen te vermijden is het aangeraden om de navel 2maal daags te ontsmetten.

Probleem 1: een leknavel

Een leknavel, ook Urachus Patens genoemd

In de baarmoeder is de navel de verbinding van de urineblaas van het veulen met de allantois of dooierzak. Bij normale veulens sluit deze structuur snel na de geboorte en blijft er na enkele dagen slechts een ligament over. Vooral bij zwakkere veulens, die veel neerliggen of bij veulens die frequent persen kan dit kanaaltje open blijven en zelfs terug open gaan. Deze veulens verliezen enkele druppels tot een grote straal urine uit de navel tijdens het plassen. Zo’n natte navel is natuurlijk een ideale intredepoort voor bacteriën, welk een behandeling met breedspectrum-antibiotica en lokale ontsmetting vereist. Bovendien is het verstandig om na te gaan of het veulen voldoende beschermd is via afweerstoffen uit de biest, zodat het veulen zich met behulp van antibiotica kan verweren tegen de intrede van bacteriën. Dit is niet noodzakelijk een onoverkomelijk probleem indien het van nabij opgevolgd wordt door uw dierenarts.

In de meeste gevallen sluit het navelkanaal spontaan met lokale behandeling en verbetering van de conditie van het veulen. Slechts in zeldzame situaties is chirurgie noodzakelijk.

Probleem 2: navelontsteking

Veulens kunnen op verschillende manieren ziek worden, maar één van de belangrijkste intredepoorten is de navel. Navelinfecties komen nog te frequent voor. Zwakkere veulens die veel neerliggen zijn er gevoeliger voor, maar ook het onzorgvuldig manipuleren of  een vuile omgeving kan dit probleem veroorzaken.

Vaak wordt het probleem in het begin niet opgemerkt, maar duikt het probleem pas na een week of 2 op. Sommige veulens ontwikkelen koorts,  een verdikte uitwendige navelstomp of etteruitvloeiing. Bij problemen zoals een bloedvergiftiging (septicemie) of een ontstoken gewricht kan een ontstoken navel aan de oorsprong liggen.